Լեոնիդ Ենգիբարյան (1935, մարտի 15-1972, հուլիսի 25), ծաղրածու,մնջկատակ, կրկեսի հայ դերասան, ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1971)։ Ծնվել է Մոսկվայում։ Հայրը (ազգությամբ՝ հայ) «Մետրոպոլ» ռեստորանի շեֆ-խոհարարն էր։
Ենգիբարյանների ընտանիքն ապրում էր Մոսկվայի Մարյինա Ռոշչայում, մեկ հարկանի փայտե տանը։ Մինչև իր կյանքը կրկեսին նվիրելը Ենգիբարյանը փորձել է մի քանի այլ մասնագիտություն։ 1952-ին ավարտելով միջնակարգ դպրոցը՝ ընդունվել է ձկնային տնտեսության ինստիտուտ։ Սակայն այնտեղ սովորել է ընդամենը կես տարի՝ տեղափոխվել է ֆիզկուլտուրայի ինստիտուտ։ Այդ ժամանակ նա պրոֆեսիոնալ բռնցքամարտիկ էր և մինչև 50-ականների կեսերը լավ արդյունքների էր կարողացել հասնել այդ բնագավառում։
1971-ին Ենգիբարյանը ստեղծել է մնջագաղախի էստրադայի թատրոն, մնջախաղում սկզբնավորել ինքնատիպ, նոր՝ «ենգիբարյանական ուղղությունը»:
Լինելով իմպրովիզացիայի մեծ վարպետ՝ հարստացրել է կրկեսային ծաղրածուի ավանդական կերպարը, պատկերել ողբերգական և կատակերգական տեսարաններ, մարդկային բազմազան կերպարներ, իրադրություններ, համարներում օգտագործել բարդ հնարքներ:
Խոհափիլիսոփայական երանգավորումներ ունեն «Քայլեր», «Հովանոց», «Ջութակ» և այլ մանրապատումներ:
Նկարահանվել է կինոյում «ճանապարհ դեպի կրկես» (1963), «2-Լեոնիդ-2» (1970), երկուսն էլ՝ Հայֆիլմ:
Հեղինակ է «Առաջին ռաունդ» (1971), «Վերջին ռաունդ» (1984, երկուսն էլ՝ ռուս.) գրքերի:
Հյուրախաղերով հանդես է եկել արտասահմանում (Ծաղրածուների եվրոպական մրցույթի 1)ին մրցանակ, 1964, Պրահա):
Երևանում Ենգիբարյանի անունով է կոչվում Երևանի մանկական կրկեսային ստուդիան (1972, հիմնադիր և ղեկավար՝ Ս. Պետրոսյան), կրկեսի շենքի առջև կանգնեցվել է Ենգիբարյանի արձանը (1995, քանդ.՝ Լ. Թոքմաջյան):
Մեր ընթերցողին ենք ներկայացնում Վլադիմիր Վիսոցկու՝ Ենգիբարյանին նվիրված բանաստեղծությունը, ապա՝ նաև Ենգիբարյանի էտյուդներից մեկը՝ «Կնոջ կյանքը»։
Шут был вор: он воровал минуты —
Грустные минуты, тут и там, —
Грим, парик, другие атрибуты
Этот шут дарил другим шутам.
В светлом цирке между номерами
Незаметно, тихо, налегке
Появлялся клоун между нами
Иногда в дурацком колпаке.
Зритель наш шутами избалован —
Жаждет смеха он, тряхнув мошной,
И кричит: “Да разве это клоун!
Если клоун — должен быть смешной!”
Вот и мы... Пока мы вслух ворчали:
“Вышел на арену, так смеши!” —
Он у нас тем временем печали
Вынимал тихонько из души.
Мы опять в сомненье — век двадцатый:
Цирк у нас, конечно, мировой, —
Клоун, правда, слишком мрачноватый —
Невеселый клоун, не живой.
Ну а он, как будто в воду канув,
Вдруг при свете, нагло, в две руки
Крал тоску из внутренних карманов
Наших душ, одетых в пиджаки.
Мы потом смеялись обалдело,
Хлопали, ладони раздробя.
Он смешного ничего не делал —
Горе наше брал он на себя.
Только — балагуря, тараторя, —
Все грустнее становился мим:
Потому что груз чужого горя
По привычке он считал своим.
Тяжелы печали, ощутимы —
Шут сгибался в световом кольце, —
Делались все горше пантомимы,
И морщины глубже на лице.
Но тревоги наши и невзгоды
Он горстями выгребал из нас —
Будто обезболивал нам роды, —
А себе - защиты не припас.
Мы теперь без боли хохотали,
Весело по нашим временам:
Ах, как нас прекрасно обокрали —
Взяли то, что так мешало нам!
Время! И, разбив себе колени,
Уходил он, думая свое.
Рыжий воцарился на арене,
Да и за пределами ее.
Злое наше вынес добрый гений
За кулисы — вот нам и смешно.
Вдруг — весь рой украденных мгновений
В нем сосредоточился в одно.
В сотнях тысяч ламп погасли свечи.
Барабана дробь — и тишина...
Слишком много он взвалил на плечи
Нашего — и сломана спина.
Зрители — и люди между ними —
Думали: вот пьяница упал...
Шут в своей последней пантомиме
Заигрался — и переиграл.
Он застыл — не где-то, не за морем —
Возле нас, как бы прилег, устав, —
Первый клоун захлебнулся горем,
Просто сил своих не рассчитав.
Я шагал вперед неукротимо,
Но успев склониться перед ним.
Этот трюк — уже не пантомима:
Смерть была — царица пантомим!
Этот вор, с коленей срезав путы,
По ночам не угонял коней.
Умер шут. Он воровал минуты —
Грустные минуты у людей.
Многие из нас бахвальства ради
Не давались: проживем и так!
Шут тогда подкрадывался сзади
Тихо и бесшумно — на руках...
Сгинул, канул он — как ветер сдунул!
Или это шутка чудака?..
Только я колпак ему — придумал, —
Этот клоун был без колпака.
1972 г.
