Եթե հնարավոր լիներ հարցազրույցների շարք ունենալ աշխարհի բոլոր մարդկանց հետ, թեման հաստատ կլիներ «Ինչ է երջանկությունը»: Երջանիկ լինել ուզում են բոլորը, երջանկության մասին պատկերացումներին իր երանգն է ավելացնում մեզնից յուրաքանչյուրը: LN-ի հարցազրույցը երջանկության մասին «Նոր Հայաստան» ՀԿ-ի, «Տիբեթ» մտավոր, հոգեւոր եւ հոգեբանական զարգացման կենտրոնի հիմնադիր Էլեոնորա Մանանդյանի հետ:

-Տիբեթով հետաքրքրվողները, նկատել եմ, որ երջանկության, ներդաշնակության փնտրտուքների մեջ գտնվող մարդիկ են, եւ կյանքի հենց նման որակներն են, որ, ըստ իս, առաջին հերթին ասոցացվում են մեր մոլորակի այդ առեղծվածային անկյան հետ: Ձեր դեպքը միշտ հետաքրքրել է ինձ. ինչպե՞ս եւ ինչո՞ւ Էլեոնորա Մանանդյանի կյանքը կապվեց Տիբեթի հետ:

- Կուզեի նախ երջանկության հարցին անդրադառնալ… Տիբեթյան ուսմունքը շատ հետաքրքիր բան է ասում՝ երջանկությունն այն չէ, ինչ դու փնտրում ես անընդմեջ, այլ այն է, ինչ դու պարզապես կարող ես զգալ, ու որպեսզի դա զգաս, պետք չէ լարվել: Երջանկությունը կարող ես զգալ, եթե դու անբռնազբոսիկ բաց ես աշխարհի հանդեպ:

Մեկ բան եւս՝ երջանկությունը նման է ծիածանի, որը դու չես կարող բռնել. դու պարզապես դա զգում ես: Եթե դու փորձում ես այն անընդհատ բռնել, ինչպես շունն իր պոչը, դու այն չես զգա: Պետք է տեսնել եւ գնահատել այն փոքր-փոքր «գանձերը», որ կան մեր կյանքում եւ գումարվելով ստեղծում են երջանկությունը: Եվ կուզեի ասել նաեւ, որ այսքանը զգալով եւ իրագործելով՝ մենք ոչ միայն անձնական խնդիր ենք լուծում, այլեւ իսկապես դառնում ենք ավելի մեծ՝ համամարդկային խնդիրների լուծման մասնակից:

-Տիբե՞թը Ձեզ օգնեց «հասկանալ» երջանկությունը, թե՞ հակառակը. այս պատկերացումները ուղղորդեցին Ձեզ այնտեղ:

-Դու կարող ես այլ տեղում գտնել մեթոդները, թե ինչպես բացահայտումներ անել քո մեջ, բայց դու, ի վերջո, գտնում ես քո մեջ եղածը: Երջանկության ձգտումը չէ, որ ինձ տարավ Տիբեթ, որովհետեւ որոշակի ձեւով ինձ միշտ էլ զգացել եմ երջանիկ: Միշտ կարողացել եմ հստակ արժեւորել այն, ինչ ես ունեմ: Մանկության տարիներին մի գրքում կարդացի Տիբեթի մասին եւ հետո հաճախ ասում էի, որ ես գնալու եմ այնտեղ, բայց այդ միտքը մի կողմ էի դրել, ինչպես սովորաբար վարվում ենք մեր երազանքների հետ, իսկ ես շարունակում էի իմ կյանքով ապրել: Դա իրականում շատ ակտիվ կյանք էր տարբեր ոլորտներում, բայց 2004 թվականին օրերից մի օր ես հասկացա, որ ամեն ինչ կեղծ է, եթե ես երազանքին հասնելու ուղղությամբ չեմ ապրում: Հասկացա, որ երազանքը շատ ավելի շատ իմ էությունն է, քան այն, ինչ դարձել է իմ կյանքը: Գնացի Տիբեթ եւ զգացի, որ գտել եմ ինձ այնտեղ: Դրանից հետո իմ կյանքն ուղղված է թե իմ խորքը գնալուն եւ թե մյուսներին ինչ-որ ձեւով օգնելու, որ նույնպես գտնեն իրենց խորությունը:

-Երջանկություն եւ ինքնաիրացում. ինչպե՞ս եք տեսնում այդ կապը:

- Սա իրականում ամենափայլուն հարցերից մեկն է, որ մարդիկ պիտի իրենց տան… Կա մեծ տարբերություն ինքնաիրացման կամ ինքնաիրականացման եւ ինքնաարդիականացման միջեւ: Ինքնաարդիականացումը որոշակի ձեւով պայմանավորված է կոնկրետ հասարակությամբ, որը եւս շատ կարեւոր է մարդու համար, բայց այդ երեւույթը շփոթել ինքնաիրականացման հետ պետք չէ: Ավելին՝ հնարավոր է, որ այդ երկուսը հակասեն միմյանց: Եթե հասարակությունն առողջ չէ, ապա քո ինքնաարդիականացման ճանապարհին քեզ էլ է պարտադրում լինել անառողջ, բայց փոխարենը դու շատ արդիական ես… Ինքաիրականացումը մարդու ներքին ունիկալության դրսեւորումն է: Շատ կարեւոր է, որ մարդ կարողանա դրսեւորել իր այդ ունիկալությունը: Հարցն այն է, որ քանի դեռ մարդն ապրում է ոչ այնպես, ինչպես իր ներքին էությունն է դա պահանջում, նա որոշակիորեն դժբախտ է իրեն զգում: Ամեն ինչ լավ է, բայց ինչ-որ բան պակասում է… Այստեղ է երջանկության եւ ինքնաիրացման կապը: Եթե դու խաղաղ ես, ներդաշնակ, քո ունիկալությունը քեզ շատ ավելի պարզ կլինի: Եվ գաղտնիքն այն է, որ երբ դու ինքնաիրացվում ես, հասարակությունն էլ է շատ ավելի առողջ դառնում: Այս ճանապարհով, ի վերջո, ինքնաիրացումը կարող է նույնացվել ինքնաարդիականացման հետ:

-Երջանկության ճանապարհով գնալը, քո մեջ հասունացած փոփոխությունը ստանձնելն ու իրականացնելը երբեմն ուղեկցվում է ամենամոտ մարդկանց ցավ պատճառելով. ամենահաճախ հանդիպող մեղադրանքն էլ եսասիրության համար է լինում … Դուք պիտի որ զգացած լինեք այս ամենը սեփական փորձով:

-Ես բախտավոր եմ այնքանով, որ պայմաններն այնպիսին չէին, որ միջավայրն ինձ խանգարեր: Միգուցե ես ինքս ինձ կարող էի խանգարել՝ մտածելով, որ շատ ավելի հեշտ է ապրել նախկինի պես: Ամենամեծ խնդիրներից մեկն այն է, որ մարդիկ չեն սիրում փոփոխություններ, ճիշտ եք: Ինչքան էլ սարսափելի հնչի, բայց մարդը հաճախ նախընտրում է ապրել ծանր պայմաններում՝ թե բարոյական, թե ֆինանսական, բայց միայն թե փոփոխության չգնա: Դա ամենաճնշողն է, ամենածանր բանը, որ կարող է սպառնալ մարդուն, հասարակությանը՝ փոփոխությունների մերժումը: Փակում են դռները. լույս չի մտնում, օդ չի մտնում: Երազանքները բաց դռներ են մեր կյանքում: Երբ մենք ձգտում ենք երզանքին, ելքը դառնում է տեսանելի, որովհետեւ մարդը ձերբազատվում է իր կարծրատիպերից: Մերձավորներն էլ կկարողանան զգալ, որ դա իրոք երջանկություն է:

- Քանի որ LN-ի հիմնական ընթերցողները կանայք են, իսկ նրանց համար երջանկության առանցքում հաճախ է դրվում հաջողված կամ չհաջողված անձնական կյանքը, կուզեի, որ խոսեիք այդ թեմայից…

- Այո, բավական արդիական հարց: Կասեմ հետեւյալը՝ եթե անձնական կյանքը դառնում է նպատակ, իսկապես խնդրահարույց է: Առաջին հերթին մեր ներսում պետք է ձերբազատվենք այդ կարծրատիպից: Անձնական կյանքը կարող է միայն միջոց լինել, ոչ նպատակ… Մարդուն բնորոշ է ունենալ զույգ, հակառակ դեպքում իր ոչ ամբողջ էներգիան է դրսեւորվում: Այդ առումով կարեւոր է, որ աձնական հարաբերությունները եւս դասավորված լինեն: Մենք սպասելիքներ ենք սահմանում մեզ համար, իսկ երբ դրանք չեն արդարանում, մեզ ձախողված ենք համարում: Բայց հարցն այն է, որ սիրտը սպասելիքներով չի, որ առաջնորդվում է, իսկ անձնական կյանքն առաջին հերթին սրտի ոլորտից է… Բոլոր կանանց խորհուրդ կտայի մի կողմ դնել այդ սպասելիքները եւ պարզապես փորձել միշտ ԶԳԱԼ: Մեկ բան եւս՝ կնոջը վայել չէ ագրեսիա ունենալ: Էներգետիկ դաշտերի լուրջ շեղում է տեղի ունեցել: Տղամարդկային էներգիան, որն արարողական է, որոշակի ագրեսիա է պահանջում: Դա ակտիվ, արարողական էնեգիա է, բայց որոշ չափով նաեւ «օդային»: Իգական էներգիան կատարման էներգիա է: Կանայք գուցե նաեւ վիրավորվում են այս մտքից, բայց հակառակ կերպ պիտի ընկալեն… Այն, ինչ օդում է, այդպես էլ կմնա, եթե կինը դա չիրականացնի: Կանացի էներգիան խաղաղ է, որոշակի ձեւով ավելի պասիվ, բայց նաեւ իրականացնողն է այն ամենի, ինչ արարում է արական էներգիան: Ին-Յանի ներդաշնակության դեպքում աշխարհն արարվում է. կա թռիչք եւ իրականացում: Հիմա չքննարկենք՝ ինչից եւ երբ սկսվեց աններդաշնակությունը՝ կանայք ակտիվացան եւ ագրեսիվացան, թե տղամարդիկ պասիվացան. ունենք ցավալի իրավիճակ, որը տառապանք է բերում: Կանայք եթե այս գաղափարը հասկանան, շատ ավելի հեշտ կկայանան եւ կդրսեւորվեն:

-«Ընտանիք» բառը ստուգաբանվում է որպես մեկ տանիքի տակ ապրող մարդկանց միություն: Դուք ընտրել եք այլ մոդել՝ ամուսնանալով տիբեթցու հետ եւ շարունակելով ապրել տարբեր երկրներում: Դա մի տարբերակ է, որ խորհո՞ւրդ կտայիք:

-Անկեղծ ասած, ես այսօր հասկանում եմ, որ դա այնքան էլ ճիշտ մոտեցում չէ: Իմ ամուսինն ավելի շուտ ընկեր է ինձ համար: Մենք շատ-շատ հարազատ մարդիկ ենք, բայց մեզ ամուսիններ ես չեմ ընկալում: Նույն տանիքի տակ ապրելն իսկապես կարեւոր է: Իհարկե, խնդիրներ կան նաեւ այդ դեպքում: Ցանկացած մարդ՝ անգամ ամենազարգացածը, երբեմն ընկնում է փակ շրջանի մեջ, եւ շատ կարեւոր է, որ մենք չդառնանք դրա զոհը: Մեթոդներից մեկն էլ ժամանակ առ ժամանակ միջավայրը փոխելն է, արձակուրդ վերցնելը, թեկուզ շատ կարճ ժամանակով բոլորովին այլ կյանքով ապրելը:

-Մեզ միշտ հետաքրքրում է մեր եւ ուրիշների էներգետիկ դաշտը, բայց ինչպես ուղեղի հնարավորությունները, այնպես էլ մեր էներգիայի, քիչ ենք օգտագործում: Հեշտ կիրառելի ի՞նչ խորհուրդներ կտաք:

-Այո, մենք ոչ միայն չենք օգտագործում մեր էներգիան, այլեւ անում ենք ամեն ինչ, որ այն սպառվի… Մարդը բնական էակ է եւ պետք է իրականացնի տիեզերքի հետ իր կապը: Ամենապրիմիտիվ բանը. մարդկանց ճնշող մեծամասնությունը կծկված է քայլում: Ծռված մեջքն ընդհատում է մեր կապը տիեզերքի հետ. էներգաշրջանառությունը ճիշտ չի կատարվում: Պետք է փորձել ավելի ուղիղ քայլել. սա շատ-շատ կարեւոր է: Երկրորդը՝ հաճախ նայել երկնքին. դա մեզ տալիս է հիշատակում, որ մենք միայն հողեղեն չենք, մենք երկնային ծագում ունենք: Մենք հորիզոնական դիրքով շարժվող էակներ չենք, մենք ուղղահայաց ենք եւ այդ գաղափարին հետեւելը շատ կարեւոր է:

Մի քանի խորհուրդներ եւս, որ շատ պարզ են, բայց նպաստում են առողջ ապրելակերպին: Դրանցից մեկն օրվա ընթացքում բերանը մի քանի անգամ սովորական ջրով ողողելն է: Դա տիբեթական բժշկության տարածված խորհուրդներից է, որը եւ առողջարար է, եւ ազատում է բացասական էներգիայից:

Եվս մեկ՝ շատ լավ խորհուրդ. քնելուց առաջ կես րոպե մի լավ թափ տվեք մարմինը: Փայլուն վարժություն, որն ազատում է օրվա ընթացքում առաջացած էներգետիկ, էմոցիոնալ խցանումներից: Ավելի հեշտ կքնեք, ավելի լիարժեք կհանգստանաք:

-Ձեր խոսքերից դատելով՝ հասկանում եմ, որ երջանկությունը երջանիկ պահերը չեն, ինչպես ընդունված է պնդել, այլ նվաճում եւ բավական կայուն վիճակ, որին կարելի է հասնել…

-Այո, երջանկությունը մոտեցումն է կյանքին, իսկ Ձեր նշած պահերը, որոնց հետ կապում են երջանկությունը, իրականում վերաբերում են ուրախությանը, եւ շատ կարեւոր է, որ այդ պահերից չկառչենք… Դրանք էներգիայի լրացուցիչ աղբյուրներ են միայն, ընդ որում ՝ շարունակում են էներգիա հաղորդել նաեւ ավարտից հետո՝ հիշողության մեջ վերականգնվելով:

Հարցազրույցը՝ Տաթեւ Մադաթյանի