Թուրքից մնաց՝ հայկականը, հայից մնաց՝ հայկականը
Երկու օր առաջ ազգային հիշատակներին նախանձախնդիր եզակի մի մարդու՝ Էդվարդ Այվազյանի հրավերով առաջին անգամը լինելով այցելեցի Տավուշի մարզի Հովք գյուղն ու նրան մերձ Ամենափրկիչ վանքը:
Հովքի ներկայիս բնակիչների մեծամասնությունը 1988-1989 թթ. Հյուսիսային Արցախից բռնագաղթված հայերն են, ովքեր նախնյաց անհաշիվ հուշարձաններ են թողել իրենց բազմադարյան բնակավայրերում:
Ներկայումս հայկական հիշատակներ են բացահայտվում նաև բնիկներին վերադարձված Հովքում:
Թերևս ԺԹ դարավերջից ի վեր և մինչև 1988 թ. այս գյուղը թրքաբնակ էր, որոնց՝ պարտադրված «եղբայրասիրությունից» դրդված կոչում էինք ադրբեջանցի: Ակնհայտորեն հենց այս պատճառով երբևէ ուսումնասիրված չի եղել միմյանց կից զույգ եկեղեցիներից բաղկացած վանքը, որն ունի գերեզմանոց և շրջապարիսպ:
Պարզվում է, որ խորհրդային տարիներին աչքից հեռու այս վանքը «եղբայր ադրբեջանցիները» վերածել էին աղբանոցի և տասնամյակներ շարունակ արդեն իսկ ավերակ և մասամբ հողի տակ անցած հենց վանքատեղիի վրա էին թափել իրենց աղբը:
Հայտնի չէ, թե դարերից ավանդված աղբակուլ այս հնավայրը էլ ինչքան կմնար այդ վիճակում, եթե ընդամենը վերջերս Է. Այվազյանը չորոշեր մաքրել հնավայրի գլխին կուտակված աղբը, որից հետո նաև փլվածքներից և ժամանակից գոյացած հողաշերտը:
Մեծ պատիվ և ուրախություն էր ինձ համար տեսնել սրտացավ մարդու եռանդով լույս աշխարհ եկած փոքրիկ վանքն իր մի քանի խաչքարերով, տապանաքարերով և դրանց բեկորներով:
